Sözlü veride kullanılan özel etiketler
Special tags used in the Spoken Data
Sözlü Veriyi Çeviryazıya Aktarmada Kullanılan İşaretler
Çeviriyazıya geçirilen tüm ses kayıtları aşağıda belirtilen üst veri bilgilerini içermektedir.
ÜST VERİ BİLGİLERİ
Tür: Bağ am bağımlı, sözlü
Ortam: Konuşmanın geçtiği yer (araba, ev, sokak)
Etkinlik: Konuşma sırasında gerçekleşen etkinlik (tv seyretmek, yemek yemek vb.)
Yer: Kaydın yapıldığı şehir
Tarih: Konuşma kaydının yapılığı tarih
Konu: Konuşmanın konusu; ne üzerine konuşuluyor
Süre: Kaydın tüm süresi saniye olarak yazılır
İsim: Katılımcıların açık ad ve soyadları
Kısaltma: Katılımcıların isim kısaltmaları
Cinsiyet: Katılımcıların cinsiyetleri
Yaş: Katılımcıların yaşları
Meslek: Katılımcıların meslekleri
Rol: Konuşma kaydına yapana göre katılımcılarla olan ilişkisi (arkadaş, abla, tezgahtar, ş oför vb.)
Sosyal Durum: Katılımcıların sosyal durumları aşağıdaki harflerle gösterilmiştir:
A: Yüksek; B: Orta; C: Düşük
Eğitim Durumu: Katılımcıların eğitim durumu aşağıdaki harflerle gösterilmiştir:
ES : Sürüyor; EO : Eğ itimsiz; Eİ : İ lköğ retim; EL : Lise; EÜ : Üniversite
Diyalekt: Katılımcılar diyalekt konuşuyorsa (1) ile konuşmuyorsa (0) ile belirtilmiştir.
Örnek etiket:
Tür: Bağlam-bağımlı, sözlü
Ortam: Sınıf
Etkinlik: Ders
Yer: Mersin
Tarih: 05.03.2009
Konu: Sanat Eleş tirisi
Süre: 2700 saniye
Alev Gürbüz, A, K, 24, Öğrenci, Arkadaş , A, ES, 0
Neslihan Gürkan, N, K, 36, Öğrenci, Arkadaş , A, ES, 0
Uğ ur Özan, U, E, 24, Öğrenci, Arkadaş , A, ES, 0
Cezmi Koca, C, E, 48, Öğretmen, Öğretmen, A, ES, 0
DURAKSAMALAR
1. Konuşmadaki duraksamaların süresi saniye olarak aşağıdaki gibi belirtilmiştir:
Örnek:
N: <D 15>
ÜST ÜSTE KONUŞMALAR
1. Birden fazla kişi aynı anda konuşuyorsa, bu katılımcıların konuşmaları birbirini takip eden
konuşmalar şeklinde çözümlenmiştir.
2. Üst üste konuşmalarda, önce 1. sonra 2. konuşmacı belirtilerek gösterilmiştir:
Örnek:
ME: M: Dört: Röhorborn kendisi fotokopi yapar.
ANLAŞILMAYAN BÖLÜMLER
1. Konuşmada anlaşılmayan bölümler, belirsiz anlamına gelen <B> imiyle gösterilmiştir:
Örnek: M: <B>
DİL DIŞI ETMENLER
1. Konuşmaya eşlik eden dil dışı etmenler, (esneyerek / esneme, gülerek/gülme, bağırarak/bağırma,
fısıldayarak/fısıldama) gibi şekillerde gösterilmiştir. Bunların dışında kalan hiçbir dil dışı etmen yazıya
geçirilmemiştir.
2. Konuşmaya eşlik ediyorsa < > içinde <gülerek> gibi, konuşma öncesinde ise <gülme> şeklinde
belirtilmiştir.
Örnek:
M: <Fısıldayarak > Evet.
Me: Çocuktan cevap var. Şanşlısın Brava almış. Benim hoca almış.
<Gülme>.
M: <Gülme>
3. Konuşma metni katılımcıların konuştuğu biçimiyle yazıya geçmiştir.
Örnek:
Sonra çocuk geliyo. Benle kavga ediyo.
ÜNLEMLER
1. Konuşma içinde geçen ünlemler aşağıda belirtildiği gibi yazılmıştır:
Ünlem |
Anlamı |
Örnek |
aa! |
Şaşırma |
Aa! Ne yüzle yine yanıma geliyor bu? |
a-ah! |
Şaşırma ve onaylamama |
A-ah! Bu sokaktan geçtiğimi sanmıyorum. |
ah! |
Eleştiri |
Ah! Pek de alçak gönüllüyüz. |
aah! |
Üzüntü, hayıflanma, bir şeyi çok fazla istemek |
Aah! üniversite yıllarımı çok fazla özlüyorum. |
amaan! |
|
Amaan! Sende! üzüldüğün şeye bak |
aman! |
Uyarı |
Aman! Dikkat et!” |
ay! |
Tiksinme |
Ç: Külot, hiç haberi olmadığı için yırtık pırtık külotla çıkmıştı. N: Ay! |
ayy! |
Şaşkınlık |
Ayy!, nerden çıktın sen? |
cık cık cık! |
Onaylamama |
Cık cık cık, nasıl yaparsın böyle? |
ee! |
Pekala |
|
ehh! |
Fena değil |
Ehh! Çokta kötü görünmüyor. |
hadi! |
|
Hadi! Kalk artık, okula gecikeceksin. |
hah! |
Onaylama |
Hah! Şöyle adam ol! |
haydi! |
Şaşkınlık |
Haydi! Bu da nereden çıktı. |
hey! |
Seslenme |
|
hoppala! |
Şaşkınlık |
Hoppala! Bu da nereden çıktı şimdi? |
hii! |
Korku, sürpriz, heycan |
Hii! Ödüm patladı onu görünce. |
oo! |
Takdir |
Oo! Sınavı geçmişsiniz Ümit Bey. |
of! |
Sıkılma |
Yarın da staja gidecem, sabahın bi köründe kalkacam. Of! Of! |
şşt! |
Sessizlik |
Şşt! Biraz sessiz olun yahu. |
tüh! |
Pişmanlık |
Tüh! Sınavı yine kaçırdım. |
vah vaah! |
Üzüntü |
Vah vaah! Yazık oldu çocuğa. |
yaa! |
Gerçekten mi |
Yaa! Gözümle görmesem inanmazdım. |
yaa! |
Üzüntü |
Yapma yaa! |
yo!/ yoo! |
Hayır |
|
TEREDDÜT – ŞÜPHE - KARARSIZLIK BİLDİREN SÖZCÜK
emm (uzun) Emm… Ne yapmam gerektiğini tam olarak bilemiyorum.
GERİBİLDİRİMLER
Dinleyicinin Konuşmacıyı Dinlediğini Gösterenler Geribildirimler
hıı
hı-hıı
hmm
haa/ ha-ha
Örnek:
A: Onun bunu düşündüğümden adım gibi eminim.
B: Hıı.
Dinleyicinin Konuşmacıyı Anlamadığını Gösterenler Geribildirimler
haa?
hıı?
hm?
ee?
Kaynak
Ruhi, Ş. , Hatipoğlu, Ç. , Güler, H.I. , Tuğa, B. E. (2010). A Guideline for Transcribing Conversations
for the Construction of Spoken Turkish Corpora Using EXMARaLDA and HIAT 1st Edition. SETMER
Basımevi, Ankara.